[Bu çalışma Açık Veri ve Afet Çalışma Grubu gönüllülerimiz Hasan Basri Yüksel, Mehmet Emin Ceylan, Durmuş Ali Tamer tarafından hazırlanmıştır.]
Açık Veri ve Afet Çalışma Grubu
Küresel boyutta artış gösteren toplumsal, çevresel sorunlar ve olumsuz iklim değişiklikleri neticesinde özellikle bazı coğrafyalarda etkisi yüksek afetler meydana gelmektedir. Bu sorunlara sebep olan nedenler ve aktörlerin etkileşimlerinin anlaşılması ise sorunların tekrar etmemesi ve çözümlenmesi için elzemdir. Her bir aktörün; varlık sebebi, diğer aktörleri nasıl etkilediği, diğer aktörlerden nasıl etkilendiği ve aktörlerin birbirlerine nasıl bağlandığını ortaya koymak karmaşık sorunlara yenilikçi çözümler yaratmayı mümkün kılmaktadır.
6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli Güneydoğu Anadolu depremi sonrasında yaşanan bilgi ve veri eksiklikleri sebebiyle bir çalışma yapmayı gerekli görerek Açık Veri ve Afet Çalışma Grubu kurulmuştur.
Yerel ve ulusal yönetimlerde karar alma, politika ve hizmet üretme süreçlerinin veriye dayalı yapılması gerektiğinin kabul edildiği son yıllarda, afetlere hazırlık ve afet koordinasyonu için de verinin önemi barizdir. Bu çalışma grubu ile yaşanan depreme ve saha çalışmalarına ilişkin verilerin toplanması ve verilerin analiz edilerek karar alıcılar için aksiyon alınabilir içgörülere dönüştürülmesi hedeflenmektedir.
Türkiye Deprem Açık Veri Haritası
Bu kapsamda Açık Veri ve Teknoloji Derneğimiz bünyesinde oluşturduğumuz Açık Veri ve Afet Ekibi olarak sistem düşüncesi temelinde dinamik bir deprem açık veri ağ haritası oluşturduk. Bu harita ile Türkiye’de deprem, arama kurtarma verileri ve deprem çalışmalarında kullanılabilecek hali hazırdaki ilişkili her türlü veriyi, bu verilerin paylaşıldığı kurum ve kuruluşları, bu kurumların birbirleri ile ilişkilerini görünür kıldık.
Bu harita sayesinde verilerin varlığını dolayısıyla yokluğunu da ortaya koyarak kamu, üniversite ve sivil toplum kuruluşlarının veri sahipliğini ve birbirleri ile etkileşimini tespit etmiş olduk. Dinamik bir ağ haritası olması sayesinde kurumlar açık veri ürettikçe harita güncellenebilmektedir.
(Aşağıdaki araçta orta kısımda yer alan üst üste 3 noktaya tıklayarak grafik alanını genişletebilirsiniz. Görünüm ayarları için sağ üst köşedeki ikonların en alttakine (settings) tıklayabilirsiniz.)
Her bir aktör elementi üzerine tıklandığında sol tarafta bir açıklama paneli görünür. Bu panelde aktör hakkında bilgiler, kurum/kuruluşun web site bağlantısı ve aktörün veri sahipliği bilgisi yer almaktadır. Ayrıca aktörün sahip olduğu veriye dair bilgi de veri elementinde yer almaktadır. Tüm aktörlerin birbirleri ile ilişkisi ve türü bağlantılar üzerinde ifade edilmektedir.
Kamu kurumları 🔵 sembolü ile gösterilmiştir.
Sivil toplum kuruluşları 🟢 sembolü ile gösterilmiştir.
Üniversite veya Araştırma kurumları 🔴 sembolü ile gösterilmiştir.
Açık veri portalları 🟡 sembolü ile gösterilmiştir.
Veriler 🔶 sembolü ile gösterilmiştir.
Açık veri formatına uygun veriler ise sarı renkli altıgen sembolü ile gösterilmiştir.
Kurumlar bağlı oldukları çatı kuruma göre etiketlenmiştir. Her bir veri de formatına ve ait olduğu kuruma göre etiketlenmiştir. Böylece hangi kurumların veri paylaşımı hususunda noksan veya güçlü olduğu ve verilerin format durumu kolaylıkla görüntülenebilmektedir.
Türkiye Deprem Açık Veri Haritası Hakkında
Bir deprem coğrafyası olan Anadolu Yarımadası’nda çok fazla kayıp yaşanan sayısız deprem meydana gelmiştir. Bu depremlerde oluşan hasarlar, arama kurtarma çalışmaları, deprem sonrası ihtiyaçların giderilmesi için sunulan hizmet ve ürünler, deprem sahasında çalışan ekipler ve kullanılan cihaz/malzemeler gibi birçok bilgi ve veri çeşitli çalışmalara önemli girdiler teşkil etmektedir.
Afet öncesi, sırası ve sonrasında karar alma ve politika geliştirme için verinin önemi gittikçe artmaktadır. Özellikle hızlı teknolojik gelişmeler büyüyen ve çeşitlenen veri, veriyi toplayan, toplanan veriye erişebilen ve kullanabilen kişi ve kurumların önem kazanmasına yol açmaktadır. Bu durum açık veri kavramını öne çıkarmaktadır. Açık veri, çoğunlukla kamusal olan verilerin çevrimiçi, herkesin erişimine açık, bilgisayar tarafından okunabilir, işlenebilir ve tekrar kullanılabilir formatta sunulduğu bir veri çeşidi olarak tanımlanmaktadır.
Verilerin analiz edilerek olası afetlerde öncesi geliştirilmesi gereken politikalar, planlar, alınması gereken önlemler ve afetler sonrasında yapılması gerekenler için karar alıcılara karar desteği sağlanması mümkün olacaktır.
Not: Bu atlas, kurumların veri varlığını dolayısıyla yokluğunu ve birbirleri ile ilişkilerini göstermektedir.
—
Bu çalışmayı hayata geçiren Açık Veri ve Afet Çalışma Grubu gönüllülerimiz Hasan Basri Yüksel, Mehmet Emin Ceylan, Durmuş Ali Tamer‘e teşekkülerimizi sunuyoruz. Siz de AVTED Açık Veri Gönüllüleri arasına katılmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.